‘Waarom voelt alles ineens zo anders, juf?’

 Hoe de negen-jaarsfase je klas op zijn kop kan zetten

‘Waarom voelt alles ineens zo anders, juf?’ Lisa kijkt me vragend aan, haar normaal zo opgewekte gezicht nu in gedachten verzonken. De vrolijke en zelfverzekerde Lisa van de afgelopen jaren lijkt ineens ver weg. Ze is sneller afgeleid, trekt zich vaker terug en de dingen die ze altijd leuk vond, boeien haar ineens minder. En eerlijk gezegd weet ik even niet hoe ik op haar vraag moet reageren.

Herken de signalenen van emotionele verandering

Zie je leerlingen die plotseling anders reageren, sneller boos worden of zich terugtrekken? Merk je dat ze gevoeliger zijn voor kritiek of onzeker lijken over dingen die ze voorheen moeiteloos deden? Veel leerkrachten merken rond de negen jaar dat kinderen ineens veranderen. Ze lijken emotioneler, sneller geïrriteerd of juist stil en in zichzelf gekeerd. 

Dit kan te maken hebben met de negen-jaarsfase, een periode waarin kinderen bewuster worden van de wereld om hen heen en zichzelf gaan zien als een ‘ik’ in plaats van een onderdeel van een geheel. Dit kan verwarrend zijn, waardoor kinderen zoeken naar houvast. Dit is een periode waarin kinderen jou als leerkracht hard nodig hebben om hun te helpen zichzelf te begrijpen en hun emoties te reguleren.

De negen-jaarfase: Wat verandert er bij kinderen?

De negen-jaarsfase is een belangrijke ontwikkelingsperiode waarin kinderen zichzelf en de wereld om hen heen ineens anders gaan ervaren. Ze beseffen dat hun ouders en de leerkracht niet altijd alles weten of kunnen oplossen en ontdekken dat ze zelf in beweging moeten komen als ze iets voor elkaar willen krijgen. Dit kan onzekerheid en verwarring oproepen, wat zich in de klas uit in veranderd gedrag.

Een kind dat altijd makkelijk meedraaide, kan ineens vastlopen en behoefte hebben aan ondersteuning. Andere kinderen trekken zich terug of lijken zich ineens zorgen te maken over dingen waar ze voorheen nooit bij stilstonden. Dit alles kan leiden tot uitdagingen in je groep, vooral als je niet precies weet waar dit gedrag vandaan komt of hoe je hiermee om kunt gaan.

Praktische tips voor ondersteuning in de klas

Als leerkracht wil je natuurlijk dat elk kind zich goed voelt in je klas. Maar wat doe je als een kind als Lisa, die altijd betrokken was, ineens vastloopt en zich lijkt terug te trekken? En hoe help je die andere leerling die plotseling erg gevoelig is voor kritiek en zich zorgen maakt over dingen die voorheen geen issue waren?

• Geef ruimte voor gevoelens: Kinderen in deze fase zijn op zoek naar zichzelf en dat brengt allerlei gevoelens en onzekerheden met zich mee. Creëer ruimte in de klas waarin kinderen hun gevoelens kunnen uiten, zonder dat ze zich raar of niet gehoord voelen.

• Zorg voor structuur en duidelijkheid: Wanneer alles in hun hoofd verandert, helpt het als de wereld om hen heen zoveel mogelijk voorspelbaar en veilig blijft. Duidelijke regels en een vast ritme in de klas geven houvast.

• Leer kinderen woorden geven aan hun emoties: Er zijn heel veel verschillende emoties. De basis emoties zijn: boos, verdrietig, blij en bang, maar er zijn er nog veel meer, zoals tevreden, gelukkig, teleurgesteld, onzeker, woedend, enthousiast en ontspannen. Leer de kind woorden te geven aan hun emoties, zodat zij je makkelijker kunnen vertellen hoe ze zich voelen. Dit lucht op en zorgt ervoor dat zij hun eigen emoties beter gaan begrijpen.

Emotionele ondersteuning: Jouw rol als leerkracht

Veel leerkrachten worstelen in deze fase met de balans tussen de reguliere lessen en het emotionele welzijn van hun leerlingen. Kinderen zoals Lisa kunnen moeite hebben om hun gevoelens te verwoorden en raken soms gefrustreerd omdat ze niet begrijpen wat er met hen gebeurt. Als je deze signalen negeert, kunnen kinderen zich verder terugtrekken of hun emoties uiten op manieren die de sfeer in de groep verstoren.

Als leerkracht heb je juist nu een belangrijke rol. Je kunt deze kinderen begeleiden en ondersteunen terwijl ze leren omgaan met hun nieuwe zelfbeeld. Het gaat niet alleen om het overbrengen van kennis, maar ook om het bieden van emotionele ondersteuning tijdens deze belangrijke fase.

GRATIS ‘Ik ben 9’ emotiekaarten voor in jouw klas!

Wil je kinderen woorden leren geven aan hun emoties? Vraag de gratis ‘Ik ben 9’ emotiekaartjes aan en ontdek hoe je kinderen kunt ondersteunen bij het herkennen en uiten van hun emoties tijdens de negen-jaarsfase. De emotiekaartjes kun je in de klas gebruiken om de emotionele ontwikkeling van je leerlingen te bevorderen. Ze zijn onderdeel van de training ‘Ik ben 9’, de online training voor professionals over de ontwikkelingsfase van het kind van 9.